Populaire artikelen
Recente discussies op het forum
Geen informatie beschikbaar
Gender en koffie: de kloof overbruggen
Empowerment van vrouwelijke boeren kan de wereldwijde koffie-industrie een boost geven. Hoe kunnen we dit realiseren?
Geplaatst Juli 20, 2023
Chandra Melo
Koffie experts@The Coffee Lab
De rol van vrouwen in koffie is essentieel, maar wordt vaak over het hoofd gezien. Terwijl vrouwen 70% van de arbeid op boerderijen leveren, is slechts 20-30% van de koffieboerderijen in handen van vrouwen. Deze tegenstrijdigheid benadrukt de grote genderkloof in koffie, maar wat betekent dit voor de gemeenschappen en landen waar koffie wordt verbouwd?
De onbalans tussen mannen en vrouwen in koffie
De koffieteelt en de meeste andere landbouwpraktijken worden grotendeels door mannen gedomineerd. Door vrouwen geleide boerderijen worden vaak geconfronteerd met uitdagingen op het gebied van landverwerving, financiering, sociale steun en onderwijs. Toch staan we voor een schril contrast: de vrouwenarbeid runt grotendeels de koffieboerderijen, terwijl vrouwen zelden eigenaar zijn en zelden de echte beloningen van hun arbeid plukken.
Een gebrek aan toegang tot krediet, onderwijs en land zette boerinnen in het nadeel. De genderkloof komt tot uiting in verschillen in opbrengst en bedrijfswinsten, waardoor een cyclus in stand wordt gehouden die vrouwelijke koffietelers voortdurend achterlaat op de bredere koffiemarkt.
De dominantie van mannen in de koffieteelt is grotendeels het resultaat van eeuwenlange patriarchale culturen die vrouwen financieel en sociaal afhankelijk hebben gehouden van mannen. Voor veel culturen in de koffiegordel wordt het bezitten van een boerderij en het zijn van kostwinner nog steeds vooral gezien als een 'mannentaak', terwijl de vrouwen slechts arbeiders zijn.
Zelfs als vrouwen land bezitten (wat ook een ontwikkeling is uit de tijd dat vrouwen geen eigendommen konden erven of bezitten), worden ze geconfronteerd met tal van financiële en sociale uitdagingen die hun potentieel beperken. Gendergeweld, een gebrek aan beslissingsbevoegdheid en een gebrek aan toegang tot middelen zijn de belangrijkste obstakels op weg naar een gendergelijke koffiesector.
Het aanpakken van deze uitdagingen komt niet alleen de vrouwen ten goede, maar ook hun families, gemeenschappen en de koffie-industrie als geheel. Talrijke studies tonen aan dat vrouwen eerder dan mannen geld uitgeven aan onderwijs en voeding voor hun gezin. Dit komt de hele gemeenschap ten goede en onderstreept hoe belangrijk het is dat vrouwen toegang hebben tot productieve inputs zoals land, kapitaal en technische training.
Het bewerkstelligen van gendergelijkheid in koffie begint met cultureel relevante oplossingen die specifiek zijn voor verschillende gemeenschappen. Algemene oplossingen pakken de complexiteit van genderongelijkheid niet aan en de beste, meest duurzame oplossingen zullen altijd die zijn die zijn toegesneden op de gemeenschappen die het wil helpen.
Leren van andere industrieën
Koffie is natuurlijk niet het enige gewas dat te maken heeft met genderongelijkheid, en het is zeker niet het enige marktgewas met dit probleem. Van cacao tot thee tot specerijen, genderongelijkheid is een hardnekkig probleem. Sommige andere industrieën hebben echter stappen ondernomen om de kloof te overbruggen en de koffiesector zou mogelijk ook soortgelijke strategieën kunnen implementeren.
Een van die industrieën is de karitéboterindustrie. Karitéboter wordt verkregen uit de kariténoot en de grootste producenten zijn Nigeria, Ghana, Mali en Burkina Faso. Net als koffie wordt karitéboter geproduceerd in het zuiden van de wereld en voornamelijk geëxporteerd naar het noorden van de wereld, met name de EU. Hoewel de karité-industrie niet perfect is, heeft ze toch meer vooruitgang geboekt bij het bevorderen van gendergelijkheid in vergelijking met de koffiesector.
In de volksmond "vrouwengoud" genoemd, wordt de productie van sheaboter gedomineerd door vrouwen. Het oogsten en verwerken van kariténoten is arbeidsintensief, waarbij vrouwen kilometers en kilometers lopen met zware oogsten. Bovendien is de arbeidsverdeling sterk gendergerelateerd en zijn alleen vrouwen verantwoordelijk voor het plukken en oogsten van de noten. Mannen in deze gemeenschappen beschouwen dit werk als onder hen en daarom wordt het werk uitgevoerd door vrouwen, terwijl de mannen het land of de bomen zouden kunnen bezitten. Aangezien vrouwen echter de meerderheid vormen in de toeleveringsketen bij de productie van sheaboter, zijn er meer programma's en initiatieven om hen te helpen systemische discriminatie te overwinnen.
Vooruitgang in de Shea-industrie
Aanvankelijk verdienden vrouwen heel weinig met het oogsten en verkopen van shea-noten. Bovendien hadden vrouwen geen controle over de export van het eindproduct en waren ze beperkt tot de verkoop van kleine hoeveelheden, terwijl mannen de export en marketing controleerden. In de jaren negentig, toen de export van shea versnelde, waren veel vrouwen in producerende landen analfabeet en hadden ze geen toegang tot krediet om hun activiteiten te moderniseren. Als gevolg hiervan werden de noten verkocht aan tussenpersonen die de noten zouden exporteren voor verdere verwerking. Zo ging het leeuwendeel van de winst naar tussenpersonen en buitenlandse exporteurs in plaats van naar de vrouwen die de oogst oogstten en verbouwden.
In 1994, toen de omstandigheden in de sector en de boerengemeenschappen verslechterden, kwamen tal van organisaties te hulp, waaronder UNIFEM, Centre Canadien d'étude et de coopération internationale (CECI) en de regering van Taiwan. Na intensief onderzoek en beoordelingen in producerende landen hielpen deze organisaties vrouwengroepen bij het stimuleren van hun productie en het direct aansluiten op de exportmarkt. Daarnaast kregen de vrouwen ook financiële hulp en technische training. De oprichting van coöperaties en vrouwenverenigingen hebben vrouwen verder geholpen een stem te krijgen in hun branche.
De karité-industrie laat ons zien dat het empoweren van vrouwen door middel van onderwijs, krediet en grondbezit de opbrengsten kan verhogen en tegelijkertijd gemeenschappen kan helpen bloeien en vooruitgang kan boeken. Het verschuiven van de machtsdynamiek door middel van financiële kennis, onderwijs en training is een geweldige eerste stap in de richting van het overbruggen van de genderkloof op boerderijen, of het nu gaat om shea of koffie.
Sipi Falls en empowerment van Oegandese boerinnen
Ongeveer 80% van de bevolking van Oeganda is landelijk en een groot aantal is betrokken bij de koffieteelt. Koffie levert een belangrijke bijdrage aan de Oegandese economie, goed voor 20-30% van de jaarlijkse deviezeninkomsten van het land.
Vrouwen vormen het grootste deel van de beroepsbevolking: vrouwen zijn 58% van de arbeid tijdens veldwerk en 72% van de arbeid tijdens verwerking na de oogst. Desondanks controleren mannen nog steeds de verwerking en marketing van koffie en hebben zij dus toegang tot de economische voordelen van koffie, terwijl de vrouwen dat niet hebben. Het dichten van deze kloof is cruciaal voor een gendergelijke koffie-industrie.
Vrouwen in Oeganda hebben te maken met ongelijke toegang tot de markt als gevolg van ongelijke toegang tot hulpbronnen zoals land en krediet. Vooral grondbezit is een grote barrière voor Oegandese boerinnen. Volgens culturele normen erven vrouwen doorgaans geen land of familiebezit. Dit beperkt hun vermogen om toegang te krijgen tot leningen, de productie te controleren en beslissingen te nemen over verkoop en winst. Ondanks overheidsingrijpen hebben vrouwen vanwege maatschappelijke normen nog steeds beperkte landrechten.
Verder wordt koffie gezien als een mannengewas. Vrouwen zijn vaak betrokken bij het verbouwen van voedselgewassen voor het huishouden, in plaats van het verbouwen van marktgewassen zoals koffie. Vrouwen hebben controle over de productie van voedselgewassen, maar hebben weinig of geen beslissingsbevoegdheid als het gaat om marktgewassen.
Een van de belangrijkste methoden om boerinnen in Oeganda te promoten, is het verbeteren van de toegang tot collectieven en coöperaties. Projecten zoals Sipi Falls helpen vrouwen met training, krediet en verwerking. Momenteel zijn er 2000 kleinschalige boerderijen in Sipi Falls die exclusief eigendom zijn van vrouwen. Coöperaties zoals Sipi Falls helpen vrouwen om een eerlijk loon en een eerlijke prijs voor hun koffie te krijgen, terwijl ze hen ook de sociale en financiële steun geven die ze nodig hebben om te concurreren op de markt.
Financiële kennis en technische training zijn altijd kernactiviteiten geweest voor Sipi Falls en dit heeft de vrouwen in het gebied enorm in staat gesteld om eigenaar te worden van hun land en de resultaten van hun eigen werk te sturen.
Het wegnemen van de barrières die de deelname van vrouwen aan de koffieteelt beperken, is een doel dat vergelijkbaar is met grotere duurzaamheidsdoelen. Het bereiken van gendergelijkheid is een wereldwijde missie en een van de zeventien doelen van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling die door de Verenigde Naties is aangenomen.
Studies tonen aan dat ontwikkelingsinitiatieven die gericht zijn op het economisch potentieel van vrouwen een grotere algemene impact hebben op de levensstandaard van de gemeenschap, terwijl ze ook de landbouwproductiviteit verhogen. De International Coffee Organization voorspelt dat het dichten van de genderkloof de wereldwijde landbouwproductie met 2,5-4% zou kunnen verhogen, wat neerkomt op 30 miljard koppen koffie extra per jaar.
Het overbruggen van de genderkloof komt niet alleen ten goede aan vrouwen, maar aan hele gemeenschappen. Het bevorderen van gendergelijkheid in de koffie-industrie zal een grote stap voorwaarts zijn voor koffiegemeenschappen over de hele wereld.
Over de schrijver
Chandra Melo
Marketing as job, barista as passion. An authentic coffee lover, looking for the next fantastic cup of coffee that I will fall in love with. Coffee, for me, is more than a beverage. It's about community and connection - how can all the world consume the same fruit? And differently? How can we have so many different tastes? I also don't know. And because of this, I feel in love each day more for this world. Happy to share and make a change in the coffee community.
Add comment
Meer over het koffielab
Schrijf je in en draag nu bij